منظور از «ناشئه» یا حادثه شب چیست

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین، در جلسه تفسیر قرآن کریم ضمن تبریک فرارسیدن میلاد پر برکت امام رضا(ع) حدیثی از این امام همام نقل کرد و گفت: حضرت می‌فرمایند شیعیان ما دارای چند ویژگی هستند اول آنکه مطیع امر ما هستند و دنبال کلام و حکم ما، تا روی چشم خود بگذارند و دوم اینکه با دشمنان ما مخالفند و هر کس اینگونه نباشد از ما نیست.

وی در ادامه تفسیر آیات سوره مزمل اظهار کرد: جلسات گذشته از موضوع شب، برکات شب و توفیق شب‌زنداری صحبت کردیم. امروز به شخصیت حافظ و اشعار او که عجین شده با آیات نورانی قرآن است، اشاره خواهیم کرد.

عابدینی به برخی از ابیات حافظ در وصف شب و برکات آن اشاره کرد و گفت: «هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ، از یمن دعای شب و ورد سحری بود؛ سحر با باد می‌گفتم حدیث آرزومندی، خطاب آمد که واصل شو به الطاف خداوندی؛ دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است، به این راه و روش میرو که با دلدار پیوندی؛ به هیچ ورد دگر نیست حاجت ای حافظ، دعای نیمه شب و درس صبحگاهت بس» علت ماندگاری این ابیات عجین شدن با انوار نورانی شب و برکات قرآن است و البته که قرآن بدون اهل‌ بیت(ع) نیست و این دو موهبت الهی همواره با هم هستند.

وی در ادامه به موضوع ترتیل پرداخت و بیان کرد: ترتیل قرآن یعنی چه؟ روایات متعدد این مفهوم را برای ما تشریح کرده است. در تفسیر نورالثقلین در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است که قرآن را آنقدر تند نخوانید که از معنی آن غافل شوید بلکه شمرده شمرده و با تأنی و ترتیل بخوانید. اگر انسان در آیاتی که وصف حال جهنمیان است توقف کند، علت گرفتاری آن‌ها در جهنم را فهمیده و در زندگی خود از شرایطی که او را جهنمی کند دوری خواهد کرد یا در رابطه با بهشتیان و عواملی که آن‌ها را سعادتمند کرده است تفکر خواهد کرد و از خدا بهشت را طلب می‌کند.

شرط ورود به بهشت 

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین افزود: اگر خداوند شرط ورود به بهشت را اطاعت، انفاق، صله‌رحم، نیکی به پدر و مادر عنوان کرده از او اطاعت کنیم تا به عاقبتی که خدا برای صالحان مهیا کرده مفتخر شویم که اگر به ظالمان تکیه کنیم سرنوشت جهنمیان در انتظار ما خواهد بود.

وی ادامه داد: در حدیث دیگری امام‌ صادق(ع) در خصوص ترتیل می‌فرمایند؛ قرآن ظرفیت عجیبی برای تلاوت شدن با لحن خوش دارد؛ عبدالباسط هنر دارد اما آیات قرآن هنر او را نورانی کرده است. این دلدادگی را قرآن به آن‌ها بخشیده است. پس از قرآن، در دنیا کتابی به فصاحت و بلاغت نهج‌البلاغه وجود ندارد. اما حکمت‌ها، نامه‌ها و یا خطبه‌های نهج‌البلاغه را نمی‌توان به زیبایی قرآن قرائت کرد و این یکی دیگر از معجزات قرآن است.

این مفسر قرآن کریم گفت: قرآن این ظرفیت را دارد که به سبک‌های مختلف و به الحان عجیب قرائت شود همچنین این جمله پشتوانه‌ای برای تمامی فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری است که قرآن ما بسیار توانمند است و به سادگی می‌توان از آن استفاده کرد. ام‌سلمه نقل می‌کرد که حضرت هنگام تلاوت قرآن، یک آیه را تمام می‌کرد، مکثی می‌نمود و آیه بعدی را تلاوت می‌کرد و برخی حروف را بیشتر از حد متداول می‌کشید که همان مد است.

وی اظهار کرد: امام صادق(ع) از قول حضرت امیر(ع) فرموده است که ترتیل یعنی به صورت روشن و واضح قرائت کن و با نوع بیان توضیح و تفسیر کن. مثل شعر نخوانید و بیانتان ریگ ریز و درشت نباشد بلکه طوری بخوانید که قلب سنگ شدهٔ شما به جزع و فزع بیفتد با هر آیه تفکر کنید و همت شما صرفاً پایان دادن به قرائت آیات قرآن نباشد.

چرا نیمه شب را برای نماز شب انتخاب کرده‌ایم

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین ادامه داد: علامه طباطبایی راجع به آیات ۵ و ۶ و ۷ سوره مزمل فرموده است که آیه اولی در این مقام است که بیان کند چرا نیمه شب را برای نماز شب انتخاب کرده‌ایم چرا بر نماز ظهر تأکید نشده است؟ آیه بعدی درصدد است تا علل عدم انتخاب روز برای نماز را بیان کند. اینکه شب چه ویژگی‌هایی داشت که انتخاب شد و روز از چه ویژگی‌هایی محروم است که انتخاب نشده است؟

وی با بیان اینکه «ناشئه» یک پدیده از شب است، افزود: خداوند شب و روز را خلق کرده و فرصت‌های اختصاصی برای شب و روز در نظر گرفته است.‌ شب علاوه بر اینکه به تنهایی یک پدیده است در کنار آن ظرفیتی برای پیدایش پدیده‌های عظیم هم محسوب می‌شود که هر کس به هرجا رسید از عبادت‌های شبانه رسیده است. منظور از ناشئه یا حادثه شب می‌تواند نماز شب باشد. شب حالت پدیده‌زایی دارد و اتفاقات مهم در شب رقم می‌خورد که یکی از آنها نماز شب است؛ خیلی از امور گذراست اما نماز شب درست‌ترین و ماندگارترین سخن‌هاست.

این مفسر قرآن با پرداختن به یک امر روانشناسانه، گفت: یکی از راه‌های مقابله با آلزایمر آن است که زندگی را به نماز شب پیوند بزنیم چون با نماز شب مبانی در ذهن و فکر و اندیشه آدمی مستقر شده و ریشه می‌دواند که انسان را از آشوب فراموشی و گرفتاری‌های دیگر آن نجات می‌دهد. اگر هر آنچه که در نماز شب گفته می‌شود همراه با معرفت باشد در وجود انسان تثبیت خواهد شد و این شخصیت دیگر دچار شک و تردید و بی‌عقیدگی و فراموشی نخواهد شد. در نماز شب حضور قلب بیشتر و توجه به کلام دقیق‌تر است.

عابدینی در پایان بیان کرد: برخی از اهالی قرآن ابراز می‌کنند که همانا تو در طول روز تلاش و حرکت بسیار داری و کمتر به عبادت می‌رسی پس بدان برکت فعالیت روزانه و مثمر ثمر بودن برای بندگان خدا، حاصل مناجات‌ها و روشنگری‌های نیمه شب است پس باید شب را احیا کرد. اگر شب شما شب باشد روز و روزی در انتظار شماست. فعالیت عملی روزانه ما به فعالیت معنوی و فکری شبانگاهی ما بستگی دارد.