بهبود کیفیت عبادت با معرفت به خدا

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، امام جمعه قزوین، در جلسه تفسیر قرآن کریم که شب گذشته، ۲۷ فروردین در مسجدالنبی(ص) برگزار شد، گفت: اولین اصل قرآن اصل هدایت است، اصل دوم نیز عبادت است، عبادت به‌عنوان یک مبنا و زیرساخت در زندگی انسان مطرح است و فقط مختص مسلمانان و شیعیان نیست.

وی ادامه داد: هر انسانی با عبادت سر و کار دارد، خداوند در آیات ۶۰ و ۶۱ سوره یس می‌فرماید «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِين، وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ»، یعنی اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را مپرستيد زيرا وى دشمن آشكار شماست و اينكه مرا بپرستيد اين است راه راست؛ در این آیه مخاطب خداوند بنی‌آدم اعم از مسلمان یا غیرمسلمان است، یعنی هر کسی که بنی‌آدم است اهل عبادت است.

امام جمعه قزوین اظهار کرد: خداوند در آیه ۵۶ سوره ذاریات فرمود «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ»، یعنی جن و انس را نيافريدم جز براى آنكه مرا بپرستند، همه جن و انس مشغول عبادت هستند، اما اینکه چه چیزی یا چه کسی را می‌پرستند متفاوت است، اینکه هر کسی یک چیز را می‌پرستد، نشانگر این است که عبادت در فطرت انسان جا دارد.

بیشتر بخوانید:

• چگونه عقل و اراده برای عبادت توجیه می‌شوند
• راه‌های قرار گرفتن در مسیر هدایت
• غدیرخم استمرار جریان هدایت است
• متقین چه کسانی هستند؟

وی بیان کرد: فقط انسان و جن نیستند که عبادت می‌کنند، خداوند در آیه ۴۴ سوره اسراء می‌فرماید «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا»، یعنی آسمان‌هاى هفت‌گانه و زمين و هر كس كه در آن‌هاست او را تسبيح مى‏‌گويند و هيچ چيز نيست مگر اينكه در حال ستايش تسبيح او مى‏‌گويد ولى شما تسبيح آن‌ها را درنمى‏‌يابيد به راستى كه او همواره بردبار و آمرزنده است.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تصریح کرد: این دنیا، عالم عبودیت و بندگی است، پیغمبران برای این نیامده‌اند که عبادت را تأسیس کنند، بلکه آمده‌اند که عبادت را اصلاح کنند، یعنی عبادت در فطرت آدم‌ها بوده و پیغمبران آمده‌اند بگویند چه کسی را عبادت کنید و چه کسی را عبادت نکنید، یعنی پیغمبران آمده‌اند چگونگی عبادت و ویژگی‌های بندگی را آموزش دهند.

وی افزود: خداوند می‌فرماید اگر به‌ دنبال زینت می‌گردید، شخصیت شما با ایمان زیبا می‌شود، مؤمن و کافر به دنبال این هستند که زیبا باشند و هر کس تصور می‌کند زیبایی‌اش در مسائل دنیایی است، خداوند می‌فرماید اگر می‌خواهید زیبا باشید، ایمان، تقوا، کرامت و عبادت شما را زیبا می‌کند، عبادت مرکز بسیاری از زیبایی‌هاست، عبادت از تقوا می‌آید، کرامت از تقوا می‌آید، فضائل اخلاقی از دل کرامت انسانی پیدا می‌شوند. بنابراین هر کسی بر اساس عبادت زندگی می‌کند در مسیر هدف انسانی قدم برداشته است، هر کسی غیر از عبادت هر کاری کند گویا در حال بیگاری و وقت تلف کردن است.

آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: البته وقتی صحبت از عبادت می‌شود معنایش این نیست که همه کارها را روی زمین بگذاریم و فقط بیاییم در مسجد نماز بخوانیم، برای مثال اگر کشاورز هستیم با این دید گندم را بکاریم که مملکت محتاج اجانب نشود و مردم کشورمان گرسنه نمانند و آرد و نان داشته باشند، این‌ها عبادت است، اگر راننده هستیم بگوییم خدایا من برای اینکه بندگان تو در زیر آفتاب و در باران و سرما نمانند آن‌ها را جابه‌جا می‌کنم، کرایه‌ام را هم می‌گیرم تا زندگی‌ام بچرخد، این عبادت است، یا اگر در کارخانه، صنعت، تعلیم و آموزش هستیم با دیدگاه خدایی و برای عبادت کار کنیم، در این صورت هر کاری که مورد رضای خدا نباشد را کنار می‌گذاریم.

مال گاهی وبال گردن می‌شود

امام جمعه قزوین گفت: این نگاه‌های توحیدی خیال ما را راحت می‌کند، خداوند می‌گوید من رزاق هستم، شما عبادت کنید، من رزق شما را می‌دهم، اما نمی‌گوید مال زیاد به شما می‌دهم، خدا اصلاً به مال تشویق نمی‌کند، بلکه به مال برکت می‌دهد و آن را تبدیل به رزق می‌کند، اگر انسان رزق داشته باشد یعنی هر چیزی دارد به دردش می‌خورد، رزق او را به مکه و عتبات عالیات می‌برد، رزق باعث می‌شود او صدقه و قرض‌الحسنه بدهد و انفاق کند.

وی خاطرنشان کرد: این رزق است، اما مال خیلی وقت‌ها وبال گردن انسان می‌شود، آن چیزی که به درد می‌خورد رزق است، در رزق آرامش وجود دارد، رزق عبادت است، رزق مثل ذکر است و از ناحیه خدا بوی معنویت می‌دهد، اما مال این گونه نیست، خیلی وقت‌ها مال بوی ربا، حرص، شرّ و بوی حق دیگران را می‌دهد.

آیت‌الله عابدینی افزود: عبادت به پیش‌نیاز و انگیزه نیاز دارد، البته یک وقت ممکن است انگیزه عبادت ریا باشد، این انگیزه خوبی نیست، قرآن می‌فرماید منافقین وقتی نماز می‌خوانند با کسالت و بیحالی نماز می‌خوانند، انگیزه این‌ها در نماز و عبادت ریا است و یاد خدا برای آن‌ها معنا ندارد، قرآن به ما کمک می‌کند عبادتی با انگیزه سالم داشته باشیم.

وی اظهار کرد: این انگیزه همان معرفت نسبت به خداست، هر کس خود را بشناسد خدا را هم شناخته است، باید خودمان و خدا را بشناسیم و مقصد زندگی را بدانیم، این دنیا محل گذر است و در قیامت محشور می‌شویم، این عبادت است که ما را برای قیامت می‌سازد، ما اکنون در رحم دنیا قرار داریم، مانند طفلی که قبل از به دنیا آمدن در رحم مادر قرار دارد.

امام جمعه قزوین بیان کرد: طفل در رحم مادر جاسازی شده تا رشد کند و آماده شود به دنیا بیاید، آن ایامی که در رحم مادر است برای پرورش استعداد دنیایی اوست، آنجا باید اندامش شکل بگیرد تا در نهایت به این دنیا بیاید. عبادت در دنیا برای ما همان کاری را می‌کند که طفل در رحم مادر تکوین پیدا می‌کند، ما با عبادت در دنیا، وقتی در آخرت متولد شویم، ناقص‌الخلقه نیستیم، عبادت ما را بینا می‌کند و کور محشور نمی‌شویم.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین گفت: منافقینی که با عبادت بیگانه هستند، همان‌هایی هستند که از قرآن اعراض می‌کنند، خداوند در آیه ۱۲۴ سوره طه می‌فرماید «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَی»، یعنی هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ و سختى خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‌كنيم، خداوند در این آیه می‌فرماید آن‌هایی که از ذکر روی برمی‌گردانند، زندگی ناگواری داشته و در تنگنا و سختی هستند، برای اینکه چشمشان نمی‌بیند و گوششان نمی‌شنود و نشاط معنوی ندارند.

وی ادامه داد: چنین آدم‌هایی با ذکر، نماز، قرآن و دین رشد نکرده‌اند، این‌ها در رحم مادر دنیا کامل نشده، بنابراین کور محشور می‌شوند، خداوند به آن‌ها می‌فرماید ما در رحم دنیا می‌خواستیم تو با آیات ما رشد کنی، اما تو اهمیتی ندادی، ما به تو اراده و عقل داده و راه را به تو نشان دادیم، اما تو اعتنا نکردی، تو که در دنیا ما را فراموش کردی، ما هم در قیامت تو را فراموش می‌کنیم.

آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: بنابراین پیش‌نیاز عبادت، معرفت دینی است، چرا منافقان در نماز حال و حوصله ندارند؟ برای اینکه خدا در آیه نخست سوره منافقون فرمود «إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُون»، یعنی وقتی منافقان نزد تو آيند گويند گواهى مى‏‌دهيم كه تو واقعاً پيامبر خدايى و خدا هم مى‏‌داند كه تو واقعاً پيامبر او هستى و خدا گواهى مى‏‌دهد كه مردم دو چهره سخت دروغگویند.

وی بیان کرد: خداوند می‌فرماید منافقین به پیغمبر(ص) گفتند ما شهادت می‌دهیم تو پیامبر خدایی، دروغ از حرف آن‌ها پیداست، برای اینکه می‌گویند ما شهادت می‌دهیم، اما شهادت یک چیز انفرادی است، ما که از دل کس دیگر خبر نداریم که بخواهیم جمعی شهادت بدهیم، البته ائمه(ع) می‌توانند بگویند ما جمعی شهادت می‌دهیم، اما آدم‌های عادی نمی‌توانند.

ذرات عالم تجلی اسماء الهی هستند

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: خداوند در سوره حمد در ابتدا می‌فرماید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»، الله جامع‌ترین کلمه‌ای است که تمام هزار اسمی که در دعای جوشن‌کبیر می‌خوانیم، در این یک اسم است، همه ذرات عالم تجلی اسماء الهی هستند، بعد از الله، الرحمن جامع‌ترین اسم خداست، الرحیم نیز یکی از اسماء جامع است، در آیات بعد سوره حمد خداوند می‌فرماید «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، مَالِكِ يَوْمِ الدِّين»، همه عالم تحت سیطره خداست، مالک و مَلک عالم خداست، قیامت را هم او بر پا کرده است، تا اینجا خداوند به ما انگیزه می‌دهد.

وی گفت: شهید مطهری می‌فرماید اساسی‌ترین سؤالات بین‌المللی که برای انسان‌ها در هر کجای جهان وجود دارد، در این آیات است، سوره حمد به اجمال به سؤالات بین‌المللی و انگیزه عبادت جواب داده است و همه قرآن تفصیل و تفسیر همان پاسخ‌هاست، وقتی خدا می‌آید اساسی‌ترین سؤال‌ها را می‌گوید و جواب آن‌ها را هم می‌دهد، ما نیز به وجد می‌آییم و حرف می‌ز‌نیم.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین اظهار کرد: یعنی می‌گوییم «ايَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ، اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ، صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ»، یعنی خدایا اگر تو چنین معبودی هستی، ما نیز وظیفه بندگی داریم و چنین عبدی هستیم، این همان پیش‌نیاز عبادت است، همان است که انگیزه عبادت، معرفت و شناخت را در انسان ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: پیامبر(ص) انگیزه داشتن در عبادت را به ما یاد می‌دهد، ابوذر غفاری به‌عنوان نماینده همه مؤمنین خدمت رسول خدا می‌رسد، حضرت این بسته معرفتی را به وسیله ابوذر به ما می‌رساند و می‌فرماید ای ابوذر خدا را طوری عبادت کن که گویا او را می‌بینی، اگر تو او را نمی‌بینی، بدان که او تو را می‌بیند.

آیت‌الله عابدینی یادآور شد: پیامبر(ص) در ادامه فرمود هدف ما انسان‌ها این است که با عبادت به جایی برسیم، عبادت هدف خدا نیست، بلکه هدف کمالات انسانی است، قبل از عبادت باید به پیامبر خدا(ص) و انبیای الهی ایمان داشته باشی، باید اعتقاد داشته باشی که خدا مرا به‌عنوان پیغمبر(ص) برای عموم مردم فرستاده که برای آن‌ها بشیر و نذیر بوده و چراغ روشنگر راه هدایت مردم باشم. پیامبر(ص) در ادامه فرمود سومین پیش‌نیاز عبادت، محبت اهل‌بیت(ع) است، همان‌هایی که خدا رجس و پلیدی را از آن‌ها دور کرد و به آن‌ها طهارت و پاکی بخشید.

امام جمعه قزوین در پایان بیان کرد: حال این سؤال پیش می‌آید که ما ابتدا باید معرفت‌مان را کامل کنیم و سپس به عبادت برخیزیم؟ خیر این‌گونه نیست، این‌ها به منزله خدمات متقابل هستند، یعنی هر عبادتی که می‌کنیم یک پله معرفت‌مان بالاتر می‌رود، هر پله معرفت‌مان بالا می‌رود عبادت‌مان کیفیت بیشتری پیدا می‌کند.